หลักในการสอนของพระพุทธองค์

กล่าวถึง การทรงแสดงธัมมจักกัปวัตนสูตรนั้น พระพุทธองค์ทรงแสดงแก่ปัญจวัคคีย์ โดยทรงเริ่มต้นด้วยเรื่องสุดโต่ง เป็นที่สุดสองอย่าง และ เสนอทางใหม่คือ มัชฌิมาปฏิปทา เป็นการกระทบตรงความในใจของท่านเหล่านั้น และท่านเหล่านั้นก็รู้ว่าพระองค์ทรงมีความเพียรอย่างยากยิ่งยวดมากขนาดไหน พระองค์มีความจริงใจที่พวกท่านเหล่านั้นได้ประจักษ์อยู่แน่แท้

     วิธีที่พระองค์ทรงเลือกอธิบายนั้นตรงจิตตรงใจ ตรงจุดไปสู่เรื่องพ้นทุกข์อันเป็นจุดเป้าหมายของพวกท่านเหล่านั้นซึ่งพระ พุทธองค์ทรงทราบชัดอยู่แล้ว

     ขอยกพุทธพจน์ตอนหนึ่งของพระพุทธองค์เกี่ยวกับการแสดงธรรม มาแสดง ดังนี้ :-

"อานนท์ การแสดงธรรมให้คนอื่นฟัง มิใช่สิ่งที่กระทำได้ง่าย ผู้แสดงธรรมแก่คนอื่น พึงตั้งธรรม 5 อย่าง ไว้ในใจคือ :-

1.  เราจักกล่าวชี้แจงไปตามลำดับ
2.  เราจักกล่าวชี้แจงยกเหตุผลมาแสดงให้เข้าใจ
3.  เราจักแสดงด้วยอาศัยเมตตา
4.  เราจักไม่แสดงด้วยเห็นแก่อามิส
5.  เราจักแสดงไปโดยไม่กระทบตนและผู้อื่น  (องฺ.ปญฺจก ๒๒/๑๕๙)"

     และที่สำคัญ พระ พุทธองค์ไม่ได้ทรงเยินยอ เว้าวอน ก้าวร้าว ต่อว่า หรือบังคับให้เชื่อ แต่ทรงเลือกอธิบายเป็นเหตุเป็นผล มีแต่ความจริงเป็นขั้นตอนต่อเนื่องไป จนทั้ง 5 ท่านเกิดเข้าใจบรรลุโสดาบันและเลื่อมใสขอบวชเป็นสาวกในพระองค์

     นับว่าพระพุทธองค์ทรงประกอบปัจจัยพร้อมเป็นพระบรมศาสดาครบทุกประการ คือพระองค์ทรงมี

•        คุณสมบัติขององค์เองพร้อม 
•        มีเนื้อหาที่จะสอนพร้อม
•        มีวิธีสอนที่ดีพร้อม
•        และ มีผู้เรียนพร้อม

..............ครบถ้วนบริบูรณ์ ณ วันอาสาฬหบูชา ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 นั้นเอง

     เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับกรณีปัญจวัคคีย์ภิกขุจึงสำคัญดังนี้แล.

ที่มา : โอเคเนชัน/ความสำคัญของปัญจวัคคีย์ภิกขุ และวันอาสาฬหบูชา