ประเภทอาการพระนิพพาน

พระนิพพาน เป็นยอดปรมัตถ์ อันมีนามว่า อนุตตรธรรม ย่อมเป็นอารมณ์ของมัคคญาณ ผลญาณ ซึ่งได้พ้นจากตัณหาเครื่องร้อยรัดแล้ว และดับเสียซึ่งเบญจขันต์ กล่าวโดยสภาวะ พระนิพพานย่อมมีแต่ประการเดียว แต่หากแบ่งดดยการณูปจารนัย พระนิพพานย่อมมี 2คือ
1 สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ คือ นิพพานดับกิเลส ที่มีเบ็ญขันธ์เหลืออยู่
2 อนุปาทิเสสนิพพานธาตุ คือ นิพพานที่ดับสิ้น ทั้งกิเลสและเบญจขันธ์

ถ้าแบ่งโดยประเภทอาการพระนิพพานย่อมมี 3 คือ
1 อนิมิตตนิพพาน คือ นิพพานดับรูปนาม ไม่มีนิมิต
2 อัปปณิหิตนิพพาน คือ นิพพานดับรูปนาม หากิเลสไม่ได้
3 สุญญตนิพพาน คือ นิพพานดับรูปนาม ว่างจากกิเลส

การเกิดเป็นทุกข์ นิพพานคือบรมสุข